Η ιστορία αυτή ήταν μία από τις ομιλίες που εκφωνήθηκαν στο πλαίσιο της ημερίδας Ακούγοντας Φωνές: Τεκμήρια, Βιώματα & Διαδρομές Χειραφέτησης που συνδιοργάνωσαν το Δίκτυο Ακούγοντας Φωνές και το πρόγραμμα “Αλυπίας Τέχνη – Εκπαίδευση στη Συνθετική Ψυχοθεραπεία” (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας) που πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο Ιστορίας Ε.Κ.Π.Α.
Κούβα 2006. Υστέρα από 28 μέρες εν πλω, το πλοίο έδειχνε να πιάνει λιμάνι σιγά σιγά. Επιτέλους το προσωπικό θα έβγαινε ξανά, έστω για λίγες ώρες, στη στεριά, μακριά από τις εντατικοποιημένες και δύσκολες συνθήκες εργασίας που επικρατούν στα αμπάρια και το μηχανοστάσιο του πλοίου: γκάζι, βρωμιά, ζέστη…
Η ανακοίνωση του καπετάνιου ότι ακυρώνεται για όλους η έξοδος, επειδή βρέθηκαν στην κατοχή κάποιων στο πλοίο παράνομες τεχνολογικές συσκευές, ακύρωσε τα σχέδια όλων για έξοδο και έφερε δυσαρέσκεια και απογοήτευση. Κρύφτηκε στην καμπίνα του και περίμενε τα νεότερα. Όταν κατάλαβε ότι τελικά κάποιοι βγήκαν έξω, ενώ εκείνος δεν ενημερώθηκε για την εξέλιξη των γεγονότων, γέμισε από αγανάκτηση και θλίψη. Ποιος ήταν εξάλλου για να ενημερωθεί…; Αυτά είναι για τους από πάνω…
Γνώριμες σε αυτόν καταστάσεις από όταν ήταν έφηβος. Τότε.. που ένιωθε ότι δεν χωρά πουθενά. Βρήκε αυτό που του έλειπε στην εκκλησία. Μέχρι και τα 26 του χρόνια… ομάδες, διδασκαλίες, γιορτές, εκδρομές, Χριστός, θαύμα, ψυχή, Θεός, αγάπη, ισότητα, μέχρι ένα σημείο όμως… Α! Δεν είναι όλα για όλους … Δεν μπορείς να προτείνεις εσύ! Αυτό είναι μόνο για τους ανώτερους στην ιεραρχία. Και ας πρότειναν αυτό που μόλις είχες πει. Όχι! Έχει σημασία από ποιου το στόμα θα λεχθεί. Αποχώρησε, αφήνοντας μια πολύ καλή θέση εργασίας που του είχε προσφέρει, αν μπορούμε να το πούμε έτσι, η συμμετοχή του στο περιβάλλον της εκκλησίας και οι αντίστοιχες σπουδές μηχανολόγου, στο υπό κατασκευή τότε αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος. Καταλαβαίνοντας τη νοσηρότητα του περιβάλλοντος αυτού, σβήνοντας και καταστρέφοντας μέσα του, ίσως για πάντα, το τι μπορεί να σημαίνουν τα.. ομάδες, διδασκαλίες, γιορτές, εκδρομές, Χριστός, θαύμα, ψυχή, Θεός, αγάπη, ισότητα… Σβήνοντας χρόνιες φιλίες, καταστρέφοντας πιστεύω και πεποιθήσεις. Παγωμένος από συναισθήματα, αλλά και αυτό μέχρι ένα σημείο. Φεύγοντας από τον χώρο αυτό γνώρισε τη μούσα του! Την νυχτερινή Αθήνα! Τα ξενύχτια και οι παρέες σε τελείως διαφορετικό πλαίσιο από αυτό της εκκλησίας ήταν απελευθερωτικά, μέχρι ένα σημείο όμως… Μπαρκάρισε…
Πίσω στην Κούβα, ο ήρωας μας κουρνιασμένος σε εμβρυακή στάση στην καμπίνα του, και με όλα αυτά να στριφογυρίζουν στο κεφάλι του σε συνδυασμό με την εκεί εργασιακή πίεση, και βυθισμένος στις σκέψεις του… Ξαφνικά… Νάτοι! Τους άκουσε! Ήταν εκεί! μιλούσαν για αυτόν, απειλητικά! Έγινε δέκτης διαταγών… Δέκτης φωνών και σχολίων που ξετρύπωναν από τις λαμαρίνες του βαποριού, ήταν σε κάθε του βήμα στους διαδρόμους του βαποριού. Το ανθρωποκυνηγητό μόλις ξεκίνησε!
Γυρνώντας στην πατρίδα του δεν τον χώραγε ο τόπος! Άσε που όλοι τον κυνηγούσαν, διάβαζαν την κάθε του σκέψη, ήξεραν για αυτόν πράγματα και τον απειλούσαν ότι αυτός και οι δικοί του θα πάθουν κακό! Άπειροι συνειρμοί που εξελισσόντουσαν σε σενάρια εμπλεκόμενα μεταξύ τους ακόμα και όταν πήγαινε για έναν καφέ με φίλους. Δεν είχε καταλάβει τι είχε κάνει και έπρεπε να συμβούν όλα αυτά σε εκείνον. Σαγηνεύτηκε από τα θετικά ακούσματα και τα αρνητικά ήταν όλο μυστήριο, σε σημείο που ο φόβος έμοιαζε πρόκληση! Ησυχία πουθενά… μέχρι ένα σημείο όμως, στα κοντινά βουνά της Αττικής μέσα στο αυτοκίνητο κάποια βράδια έβρισκε την ησυχία του!
Ακτή Ελεφαντοστού, 2008. Στον 68ο όροφο ξενοδοχείου όπου διέμενε για δουλειά σε κάποιο βαπόρι στο κοντινό λιμάνι της περιοχής. Τον βρήκαν και εκεί. Κοιτούσε από κάτω το κενό. Πέσε!!! Ξανά ακούστηκε, Πέσε!! Πειρασμός; Δίλημμα; Πείσμα… Όχι! δεν θα τους κάνει τη χάρη!
*
Κάπως έτσι πέρασαν έξι χρόνια… Στα επόμενα χρόνια συνέχισε τα εργασιακά ταξίδια ανά τον κόσμο και το «λαμπερό» κατά τα άλλα Ελευθέριος Βενιζέλος, που όσο το παρατηρούσε, σκεφτόταν «Ε εντάξει καλή δουλειά έκαναν τελικά όσοι συνέχισαν, έχω δει όμως και καλύτερα». Έμοιαζε ένας εφιαλτικός κόμβος επιστροφής σε ενοχικές σκέψεις για λάθη δικά του και άλλων, σε αναμνήσεις που πυροδοτούσαν την ανέχεια στην εξουσία και το πώς κάποιοι άνθρωποι μπορεί να εννοούν τα… ομάδες, διδασκαλίες, γιορτές, εκδρομές, Χριστός, θαύμα, ψυχή, Θεός, αγάπη, ισότητα. Άλλοτε πάλι το αεροδρόμιο γινόταν μία ευκαιρία διαφυγής από την «τρέλα» που θα άφηνε πίσω του, μέχρι ένα σημείο όμως… Πολλές φορές τον ακολουθούσε και στους πιο μακρινούς τόπους… Εκείνη η τρέλα έβρισκε τρόπους να τρυπώνει στη «βαλίτσα» του. Εκεί που πήγαινε οι πυροδότες πολλοί… Τις περισσότερες φορές τρύπωνε ο ίδιος στα καταστήματα με βιβλία του αεροδρομίου και αγόραζε ένα για να τον συντροφεύει κατά τη πολύωρη πτήση…
Γνώρισε τόπους, συναδέλφους κάθε φυλής, θρησκείας, και πολιτικής ταυτότητας. Κατάφερνε και τα έβγαζε πέρα οικονομικά μέχρι ένα σημείο όμως… Απολυόταν ή έφευγε μόνος του από δουλειές, καθώς μπαινόβγαινε σε αυτό που ονομάζουμε ψυχολογική/πνευματική δυσφορία, κρίση, φωνές. Η ανά διαστήματα ακραία χαμηλή οικονομική κατάσταση, δεν του έδινε ευκαιρίες και δεν του άφηνε περιθώρια για όνειρα και ψυχική ηρεμία…. Παρά απομόνωση, πίεση, μοναξιά.
Κάποια στιγμή, ένα συγγενικό πρόσωπο του πρότεινε να επισκεφτεί ψυχίατρο. Πήγε. Τι να του πρωτοπεί μέσα σε 45 λεπτά; Τον είδε καλά λέει πάντως. Εκείνος δεν είδε και πολύ καλά τον ψυχίατρο… Χρόνια συναισθήματα και βιώματα αναγνώστηκαν και ανήχθησαν σε διάγνωση με συμπτώματα μιας ανίατης αρρώστιας. Λύση σε αυτό; Ψυχοφάρμακα. Δεν το άντεξε. Μετά από σύντομο χρονικό διάστημα τα σταμάτησε.
Οδός Τροίας, Βικτώρια 2013. Συναντήθηκε για πρώτη φορά με άλλους ανθρώπους σε ένα υπόγειο μεν, αλλά με μεράκι δε, διαμορφωμένο χώρο. Άρχισαν όλοι και όλες μαζί να συζητούν στα πλαίσια της ομάδας αυτοβοήθειας του Δικτύου Ακούγοντας Φωνές για παρόμοιες καταστάσεις που είχε περάσει και εκείνος.
Πρώτες σκέψεις… «Δεν μπορεί πλάκα μου κάνουν», «Με εμάς είναι αυτοί τώρα ή με τους άλλους;».
Δεύτερες σκέψεις… Aπομυθοποίηση, νόημα, ενσυναίσθηση, όρια, διαχείριση, εμπειρία, σεμινάρια, εκδηλώσεις, κίνημα, προσπάθεια να βρίσκεσαι με άλλες και άλλους, να δέχεσαι. Δύσκολα πράγματα και κάποιες φορές μη πραγματοποιήσιμα. Την ίδια περίοδο ξεκίνησε ψυχοθεραπεία, μέχρι ένα σημείο θα το περιέγραφε και… γερό «μπαστουνάκι».
Τρίτες σκέψεις… Αθήνα, Πλάκα. 2024. Μουσείο Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών… Ημερίδα με τίτλο, Ακούγοντας Φωνές: Τεκμήρια, Βιώματα & Διαδρομές Χειραφέτησης.
Είμαι εδώ σήμερα μαζί με άλλα μέλη του Δικτύου και συνεργάτες του, γιατί θέλησα να μοιραστώ κάποια γεγονότα της ζωής μου. Επίσης αναγνωρίζω όλα αυτά και ως πολύτιμη κατάκτηση γνώσης, που μου έφερε η μέχρι τώρα βιωμένη εμπειρία μου. Μπορώ να τα δω όλα αυτά ως μια αντανάκλαση. Αντανάκλαση που μέσα στα στάδια της κάθε φάσης και χρονικά δεδομένης στιγμής, κρύβονται πολλά υποστάδια. Εξελίχθηκαν, εξελίσσονται και διαδραματίζονται ως ένα ταξίδι που τελειωμό δεν έχει… Σαν πολλαπλούς καθρέπτες ο ένας απέναντι από τον άλλο… Έχει όμως και θα συνεχίσει να έχει, κομβικά σημεία – σταθμούς που σε κάνουν να απορείς, να πονάς, να χαμογελάς να συνεχίζεις… Ένα ταξίδι μοναδικό και διαφορετικό που μπορεί να καλεστεί ο καθένας/ η καθεμία να περάσει. Ας δώσουμε έμφαση και προσοχή στους κόμβους, στους σταθμούς και τους ανθρώπους που έχουμε γύρω μας.
Είχα και την απορία πώς θα είναι να περιγράφω κάποια από όλα όσα έχω ζήσει, σε ένα ευρύ κοινό που δεν γνωρίζω και δε με γνωρίζει. Να το δω και σαν ένα ακόμα κόμβο της εσωτερικής μου δικτύωσης και δουλειάς που έχω να κάνω σε σχέση με την εξωστρέφεια και την διάδοση της σημαντικότητας να βρισκόμαστε και να συζητάμε διαλογικά, γύρω από ζητήματα ψυχικής υγείας.
Επίσης ίσως ωραίος και ο ρομαντισμός κάποιων πραγμάτων αλλά η καθημερινότητα τείνει να γίνεται μια πολύ σκληρή μάχη επιβίωσης, ζωής και αποδοχής.
Μέχρι τώρα έχω μάθει στα «μηνύματα» που εκπέμπω και δέχομαι προς και από τους ανθρώπους, τις φωνές, τον εαυτό μου, τα γεγονότα που συμβαίνουν στην κοινωνία…να δίνω μια κάποια νοηματοδότητση και να κάνω ένα είδος αποκωδικοποίησης. Προσπαθώ, όχι πάντα με επιτυχία, να έχω σφαιρική άποψη των πραγμάτων (φιλοσοφικές, πνευματικές, ιστορικές, επιστημονικές και πολιτικές προσεγγίσεις, πεποιθήσεις, εμπειρίες, συγκυρίες), και άλλες φορές απλά να τα αφήνω να παίρνουν τον δρόμο τους σκεπτόμενος… μέχρι ένα σημείο… It happens!
Τέταρτες σκέψεις… Πώς μπορώ να πείσω την σύντροφό μου, άλλη φωνή από εκεί, μόνο να μην είναι τόσο αυστηρή, μέχρι ένα σημείο όμως… Στα γεύματα που ετοιμάζω, όταν τη ρωτώ να μου πει «Έλα πες… από το 1 έως το 10; Πόσο;»